Sony WM-BF22

09 november 2022

De Sony WM-BF22, een Walkman en FM/AM Radio combinatie uit 1988.

"Het origineel, de marktleider sinds zijn geboorte in 1979. Ontworpen en geproduceerd gebaseerd op het concept van fantastisch geluid. Altijd weer, overal".

Het is de vertaling van de tekst linksonder op de Walkman. Samen met het interessante uiterlijk geeft dit het idee dat de Walkman een speciale uitgave is en ergens klopt dit ook. Maar wie bekend is met de Walkmans van Sony zou misschien zeggen dat dit model er goedkoop uit ziet, ook dit klopt ergens...

Het uiterlijk van de walkman heeft wat bijzonders, het blauwe stuk is tevens een afbeelding van wat lijkt op verkreukeld papier. Of hier een betekenis achter zit durf ik niet te zeggen, maar mij doet het denken aan het verkreukelen van een blauwdruk die hiermee niet verder is gekomen dan de tekentafel, waarna de ontwerper opnieuw is begonnen en uiteindelijk dit type Walkman weet te ontwerpen en ontwikkelen. Een ommezwaai van de traditionele serie Walkmans die Sony heeft geproduceerd.

Als we de Walkman vanuit andere hoeken bekijken zien we de verschillende functies. Hier uiteraard de knoppen om het transport te bedienen, afspelen, vooruit en achteruit spoelen en de stopfunctie. Het uitwerpen van de cassette gebeurt bij het openen van de deur, de walkman is een type waarbij je de cassette in de deur laadt en deze dan sluit om het in het mechanisme te laden.

Bovenop vinden we de schakelaar voor het kiezen van het type bandje, rechts daarvan de regelaar voor de radiofrequentie, aansluiting voor de koptelefoon en tot slot de volumeregelaar.

Op de rechterzijkant zit de aansluiting voor een vaste voedingsbron, de schakelaar om te kiezen tussen radio of cassette en tot slot een keuzeschakelaar voor AM of FM.

Op de achterzijde het batterijcompartiment en de bekende universele clip waarmee je hem aan je broek of riem kunt klikken. Helemaal rechtsonder een klein gaatje waarmee je de snelheid van de motor kunt afstellen.

Het enige dat opvallend mist is de Dolby schakelaar, maar goed een bandje dat met Dolby is opgenomen kan net zo goed (of zelfs beter) klinken als deze functie bij het afspelen uit wordt gelaten.

De Walkman is wel degelijk een goedkopere uit de serie van kwalitatief goede Walkmans van deze fabrikant.
Maar het maakt hem er niet minder op tegenover zijn duurdere voorgangers en nakomelingen. De Walkman is verrassend degelijk gebouwd en doet dit ook eer aan met een geweldig goede geluidsweergave!

Het mechanisme binnenin is erg degelijk gebouwd en heeft in feite weinig onderhoud nodig, op een enkel component na dan. De aandrijfriem is waarschijnlijk aan vervanging toe en dat is waarom dit type Walkman hier nu op de werkbank ligt. Ik heb hem getest maar krijg geen beweging, ook de motor hoor ik niet draaien wat kan betekenen dat de riem wellicht vast zit en de motor tegenhoud. Ik heb geen handleiding en kan die ook nergens vinden. Maar dat maakt het vervangen van de riem gelukkig geen bijzonder lastige klus want wederom, de Walkman is niet bijzonder ingewikkeld gebouwd.

Om te beginnen met de reparatie moet het apparaat dus uit elkaar, maar het is aan de foto's hierboven al af te leiden dat er geen enkel schroefje te vinden is. De Walkman zit met clipjes aan de binnenkant dicht geklikt, een kostenbesparende keuze waardoor juist dit type Walkman goedkoper kon worden gemaakt. Maar wat de reparatie er tegelijk niet echt makkelijk op maakt.

Allereerst halen we de batterijklep en de riemclip eraf. Hier valt mij iets op...

Één van de batterijen die er ooit in gezeten heeft is gaan lekken, er is corrosie te zien op de metalen beugel. Lekkende batterijen zijn nooit een goed teken. Maar misschien valt de schade mee en kan ik de corrosie er straks af poetsen. Laten we de Walkman eens open gaan maken om te kijken hoe alles er binnenin uitziet.

Omdat ik geen handleiding heb moet ik gaan zoeken naar alternatieven als ik zelf ergens niet aan uitkomt, gelukkig zijn er naast mij nog andere enthousiastelingen die me voor zijn geweest. Ook ik refereer dus naar een andere website om te kijken hoe ik de Walkman het beste open kan maken. Hier de link naar de betreffende website.

Het openen van de behuizing moet door het missen van de schroeven op een alternatieve manier. We zouden natuurlijk een platte schroevendraaier tussen de behuizing kunnen steken maar dit zal geheid zorgen voor schade of erger het breken van enkele clips.

Een andere optie is het gebruik van plastic inzetstukken, in mijn geval geïmproviseerde plastic plaatjes gemaakt van een winkelwagen muntje. De randjes heb ik bewerkt zodat deze wat scherper zijn en tussen de behuizing kunnen worden geduwd. Ik ga zo de hele Walkman af tot de behuizing uiteindelijk open klikt.

En zo komen we zonder iets te beschadigen binnen in de Walkman.

Het eerste dat mij opvalt is dat de riemen er eigenlijk niet eens zo slecht uit zien, integendeel ze zijn zelfs nog vrij goed, de motor kan ook vrij rond draaien en de rest draait vrolijk mee... Hoewel dit in eerste instantie een goed teken lijkt te zijn, betekent het ook dat het probleem ergens anders zit...

Ik controleer nogmaals de werking met een externe batterijhouder maar de Walkman geeft geen kick!

Ik heb dan ook wel mijn vermoeden dat het probleem wellicht iets te maken heeft met de corrosie door de lekkende batterij, het lijkt namelijk verder te gaan op de printplaat zelf, dit is geen goed nieuws natuurlijk...

We gaan de hele printplaat uit de behuizing halen om te kijken hoe erg de schade is.

Voor we dit kunnen doen, zijn er een paar stappen die vooraf gaan. Er zit een plastic nokje boven de radioregelaar die je er zo uit kunt halen. Verder druk ik de speelknop in zodat deze straks niet klemt met de behuizing als ik de printplaat eruit haal.

Terwijl ik de printplaat los maak komt dit onderdeel er plots uit vallen, het is de aanwijzer van de gekozen radiofrequentie. Deze leg ik apart om die bij het hermonteren terug op zijn plek te zetten.

Met de printplaat eruit zien we wat er schuil gaat aan de onderzijde, hier zit het mechanische deel met de tandwielen en het systeem om de stand van de tandwielen te schakelen.

Als we inzoomen op de batterijhouder zien we iets verontrustends, de corrosie is inderdaad verder gegaan op de printplaat, een aardig eindje zelfs...

Ik pak de multimeter en controleer de verbindingen. De meter piept, dus gelukkig is de verbinding tot dit punt nog goed. Maar de corrosie lijkt onder de tandwielen verder te gaan dus moeten we die er af halen om te zien hoe ver de corrosie door loopt.

Er zijn twee onderdelen die het grote zwarte tandwiel op zijn plek houden, dit plastic plaatje is daar een van (rode cirkel). Om deze omhoog te tillen moet ik een klein nokje (rode pijl) weg buigen en het plastic plaatje optillen.

Het is lastig te zien, maar het plastic plaatje staat hierna iets omhoog, net genoeg om het tandwiel er straks af te tillen.

Het tandwiel zit op een as die met twee andere clipjes het tandwiel op zijn plek houden, deze moet ik opzij buigen en het tandwiel optillen om hem los te krijgen., Ik gebruik hiervoor een kleine priem.

Het kost me een paar minuten maar uiteindelijk komt het tandwiel los en kan ik deze eraf halen.

Helaas krijg ik nog steeds geen goed beeld van wat eronder schuil gaat, wel zie ik weer een groen plekje zitten, nog meer roest...

De volgende stap is het kleine tandwiel, deze zit vast met twee clips die ik naar binnen moet buigen. Dit kan vrij makkelijk door dit met een pincet te doen.

Mijn vermoeden kloppen, er zit corrosie onder de tandwielen en de printplaat is ook aangetast hierdoor. Ik besluit om nog een stap verder te gaan en het witte plastic stuk met het beige tandwiel ook weg te halen.

Het andere uiteinde van het witte plastic zit geklemd onder een ander stuk (groene pijl), die moet ik optillen om het onderdeel er van tussen te halen. wederom twee clips (rode pijl) moet ik opzij buigen en het geheel iets optillen.

Nu we een duidelijk overzicht hebben op de schade, kunnen we gaan meten. Hiermee kijk ik waar de verbinding verbroken is en moet daarna gaan kijken hoe ik deze kan herstellen.

Bij het meten valt me op dat de spanning onderbroken wordt bij de linker schakelaar, logisch want het is de schakelaar om te kiezen tussen de radio of cassette, als deze op de radio stand staat blijft de motor uit staan...

Ik leg de behuizing er even terug op en zet de schakelaar in de juiste stand, hierna meet ik nogmaals maar heb nog steeds geen verbinding.

Ik spuit wat contactspray op de schakelaar en meet nogmaals. De meter piept dus we hebben verbinding. Ik sluit wederom de externe batterij aan op de Walkman en schakel hem in. De motor begint te draaien!

Het was dus niet de riem en ook niet de corrosie maar een haperende schakelaar die alles tegenhield!

Gelukkig is dat probleem vrij simpel opgelost maar we zijn er nog niet, de corrosie zal met de tijd erger worden als hier niets aan gedaan wordt. Spanning op de geroeste delen zal namelijk als een katalysator* werken op het koper van de printplaat en zal op den duur ook andere koperen delen gaan aantasten.

*Een katalysator houdt in dat een bepaalde stof (in dit geval elektrische spanning) als een versnellingsmiddel werkt op het roesten. Kortom als ik de Walkman zou gebruiken zonder hem te behandelen tegen de al aanwezige roest zal dit met de tijd kunnen gaan verspreiden over de rest van het circuit.

Het is goed te weten wat het effect van corrosie kan zijn op een printplaat, maar hoe bestrijd je zo iets nu eigenlijk? Ook hier neus ik even op het wereldwijde web en vindt vrij snel een mogelijke manier om de corrosie te bestrijden.

Volgens het advies dat ik op deze website heb ingewonnen, zou de roest het beste te bestrijden zijn met baksoda, in combinatie met gedemineraliseerd water. De twee componenten moet ik met elkaar mixen tot een dikke pasta en dit op de roestplekken uitsmeren en laten intrekken. Na een half uurtje moet ik dit afspoelen waarna de corrosie zou moeten loslaten van de printplaat. De website heeft nog wat extra stappen die ik overigens niet opvolg al probeer ik zelf wel enkele alternatieven.

Het koste me wat tijd, maar uiteindelijk weet ik de componenten voor de klus bij elkaar te krijgen.

Baksoda (voor wie het niet weet) is een 'basisch' middel welke het tegenovergestelde is van zuur. Er zijn veel middelen in ons huishouden die basisch zijn, zeep, diverse schoonmaakmiddelen of bijvoorbeeld soda in het algemeen. Roest is overigens ook te bestrijden met zuur, maar zuur reageert ook heftig op andere materialen zoals koper. Gezien koper het hoofdbestanddeel is op de printplaat is het dus geen verstandig idee zuur te gebruiken om de roest op te lossen.

Gedemineraliseerd water, ook wel demiwater genoemd. Is water waaruit mineralen zoals zouten zijn weg gefilterd. Het zijn immers deze onzuiverheden die juist voor roestvorming zorgen, mede door de aanwezige zouten. Demiwater zou dus in theorie geen probleem moeten geven op de printplaat al is het wel raadzaam de printplaat erna goed te laten drogen voor je deze weer gebruikt.

Volgens de eerder genoemde website moet ik één deel baksoda mixen met twee tot vier delen demiwater.
Ik voeg dus wat soda toe aan een leeg potje, met een pipet voeg ik hier ongeveer twee delen demiwater aan toe.

Hierna roer ik de twee stoffen door elkaar met een wattenstaafje maar het wilt niet helemaal lukken, de soda kleeft op het staafje vast waardoor de verhouding tussen de twee stoffen niet meer klopt.

Ik voeg een klein beetje soda toe en in plaats van roeren schud ik het potje tot de twee stoffen in elkaar op gaan.

Het resultaat is niet bepaald een dikke pasta maar een waterige oplossing... Tijd voor meer baksoda!

Ik gooi elke keer een klein beetje soda bij de oplossing en schud het geheel, als het resultaat nog steeds waterig is gooi ik er opnieuw weer wat soda bij en herhaal dit proces net zo lang tot ik eindelijk een mooie dikke pasta heb. Uiteindelijk heb ik een verhouding van vijf delen soda en twee delen demiwater eer ik de juiste viscositeit heb (viscositeit is een ander woord voor stroperigheid).

Ik dip een wattenstaafje in de oplossing en smeer dit op de roestplekken, ook de batterijhouder smeer ik in met de pasta.

Ik kijk op de klok om te zien hoe lang het middel in moet trekken. Wie in het begin van deze pagina naar de datum heeft gekeken ziet dat we inmiddels een kleine maand verder zijn, het koste me wat tijd om aan de juiste middelen te komen. Tevens waren er nog wat achterliggende gebeurtenissen waardoor de reparatie een halve maand stil is komen te liggen. Gelukkig kan ik door de magie van bewerken de pagina aan één stuk door laten lopen zodat jij als lezer niet een maand hoeft te wachten op de resultaten van deze reparatie.

Wie zich afvraagt wat het bordje eronder inhoud, ik heb hiervoor nog een andere hobby gehad, hoewel die nu ver verleden tijd is heb ik nog altijd een zwak voor de Nederlandse spoorwegen, enkele ornamenten als dit gietijzeren bordje zijn daar een herinnering aan.

Goed, het half uur is om en het is tijd het resultaat te bekijken. Ik was de soda boven de wasbak weg met nog meer demiwater, het resultaat is anders niet echt een groot verschil met hoe het ervoor uit zag....

Ergens wat teleurgesteld kijk ik naar het resultaat, tegelijkertijd had ik niet zeer hoge verwachtingen, ik schud wat aan mijn mouw en haal wat alternatieve trucjes tevoorschijn.

Ik pak een borstel met kunststof haren, dip deze in de oplossing en schrob over de roestplekken, dit spoel ik weer af met demiwater. Mijn werkbank begint inmiddels een rommel te worden, als ik dit opveeg met een watje valt me op dat er wel degelijk wat roest van de print af gekomen is, het watje kleur immers groenig van de roest.

Ook op de batterijhouder is niet bepaald een groot verschil te zien, er is iets van roest weg maar een overgroot deel is nog altijd aanwezig, ook hier borstel ik het metaal nog na met de pasta.

Ik herhaal het proces een paar keer en besluit dat het dan genoeg is geweest, de roest is zeker minder geworden maar zit tevens zo diep in de printplaat dat ik dit niet allemaal weg ga krijgen zonder dat ik de printplaat te ver beschadig. Ik reinig alles nog een laatste keer met demiwater en zet er een bus met perslucht op. Nadat de print heeft kunnen drogen sluit ik de externe batterij aan op de print en kijk of alles nog werkt. De motor draait en de wielen draaien vrolijk mee.

Hoewel ik eerder zei dat het niet verwijderen van alle roest later voor problemen kan gaan zorgen, ben ik van mening dat ik het overgrote deel weg heb weten te krijgen waardoor de roest nu veel minder effect zal hebben op de Walkman, het is desondanks erg belangrijk dat er in de toekomst niet nog een batterij gaat lekken als deze in de houder zit. Tijd om de Walkman terug in elkaar te gaan zetten!

Ik pak alle onderdelen er bij en begin eerst met het terugplaatsen van de tandwielen. Dit proces is vrijwel gelijk aan het los maken van de wielen dus veel verschil zal er niet zijn.

Eerst plaats ik het witte element met het beige tandwiel terug, dit doe ik dit keer door het dunne uiteinde rechtsboven onder de opening te haken en het andere uiteinde linksonder over de as heen te schuiven.

Hierna gaat het kleine zwarte tandwiel terug op zijn plek, deze kan ik er nu zo op schuiven waarna deze weer vastklemt met de twee clips.

De laatste stap is het grote zwarte tandwiel die de cassette aandrijft.

Het grote tandwiel heeft wat extra zorg nodig, als je de foto's goed bekijkt zie je dat het grote en kleine tandwiel niet direct goed in elkaar haken, ik draai wat aan het grote wiel terwijl ik de kleine tegenhoud, uiteindelijk pakken de tandwielen goed in elkaar.

Bij het terugplaatsen van tandwielen of andere bewegende delen is het belangrijk altijd even te controleren of alles draait en beweegt zoals het hoort, draai na het terugplaatsen van elk wiel even aan het geheel en kijk of alles zonder problemen mee draait. Zo voorkom je achteraf problemen of schade als alles weer in elkaar zit.

De tandwielen zitten op hun plek en draaien zoals het hoort, de volgende stap is de printplaat omdraaien en kijken naar de riemen, hoewel de oude riemen nog niet heel slecht zijn is het nooit een slecht idee ze alsnog te vervangen voor een nieuw setje.

Voor ik dat doe kijk ik nog even naar de aanwijzer van de radiofrequentie, deze kwam er immers bij de demontage uit vallen. Het wordt nog een uitdaging deze straks weer op de juiste plek terug te krijgen. Hij haakt immers in een tandwiel dat vast zit aan de regelaar voor de frequentie. Ik moet straks kijken waar de aanwijzer naar moet wijzen bij een specifieke frequentie. Voor nu haal ik hem er nog even af en draai de printplaat om.

De twee snaren zitten onder elkaar geplaatst. De snaar die van de motor naar het vliegwiel loopt kan ik er zo af halen. De snaar die naar de aandrijving van het cassette-loopwerk gaat ligt iets lager en kan er niet direct af.

De onderste snaar blijft haken achter een klein metalen veertje deze kan er gelukkig makkelijk af waarna ik de oude riemen naast de nieuwe kan leggen. Maar sta er pas bij stil dat ik eigenlijk niet weet waar ik welke nieuwe snaar moet plaatsen...

Iets dat wel duidelijk is, is het verschil tussen de oude en nieuwe snaren. De linker snaren zijn niet zo vervormd vergeleken met de oude snaren rechts. De dikte van de nieuwe snaren is anders wel afwijkend op de oude. Dit kan verder geen kwaad. Na wat uitzoekwerk kom ik er achter dat de bovenste nieuwe snaar op de motor moet en de onderste snaar naar het loopwerk gaat, er zit namelijk een klein verschil in lengte tussen de twee snaren.

Tijd voor het fijnere werk, het afstellen van de snelheid evenals een controle op de stabiliteit van de walkman nu deze nieuwe snaren heeft.

Ik sluit de walkman aan op mijn Wow & Flutter meter en hang de externe batterij waar aan de printplaat. Vervolgens stop ik een speciaal bandje in de anders nog naakte walkman en lees via de speciale testtonen op de cassette de afwijkingen van de walkman af.

Het uitlezen van de walkman is nogal een ingewikkeld klusje als je niet weet hoe het in zijn werk gaat, ik zal mijn best doen dit zo duidelijk mogelijk uit te leggen, wellicht kan het geen kwaad als ik dit onderwerp nog een keer uitleg met een aparte blog. Zou ik die ooit schrijven dan zal ik hier een verwijzing naar maken.

Op de foto zie je de snelheid en fluctuatie van de walkman voordat ik iets heb afgesteld. De eerste (drift) meter geeft de snelheid aan met een schaal van 3%. Je kijkt dan naar de onderste rij met nummers. Hier zie je dat de walkman haast 3% te langzaam loopt. De tweede (flutter) meter geeft aan dat de walkman bij een schaal van 3% ongeveer 0,25% afwijkt van een perfect stabiele loop wat niet slecht is voor een walkman van deze serie.

Je zou in principe kunnen zeggen dat met een goed getraind oor het fluctueren hoorbaar wordt vanaf 0,3% als het verschil tegen de 0,5% en hoger ligt is het al snel een storende factor waardoor je muziek niet goed meer gaat klinken. Deze walkman zit weliswaar op de grens maar vergeleken met andere modellen van Sony wijkt hij niet ver af van het gemiddelde.

Voor het afstellen van de snelheid moet ik aan een kleine potmeter naast de motor draaien. Het beste is dit te doen met een kleine platte schroevendraaier. De positie van de potmeter wordt (bij Sony modellen) vaak verraden door een klein gaatje in de behuizing. Hierdoor kun je namelijk de snelheid alsnog afstellen als de walkman helemaal in elkaar zit.

Enig nadeel is dat de potmeter aan de andere kant van de printplaat zit, als ik de printplaat omdraai valt de cassette uit de houder. Ik probeer het alsnog maar het resultaat is nu dat de meter volledig de andere kant uit slaat. Kortom het afstellen van de snelheid is niet te doen als de walkman nog uit elkaar ligt.

Voor ik de walkman weer dicht kan klikken moet de frequentieaanwijzer nog op de juiste plek terug. Ik draai de af regel knop van de radiofrequentie geheel naar links en leg de wijzer op een plek die logisch lijkt. Hierna leg ik de behuizing er los op en kijk door het raampje naar de aanwijzer. Ik draai de knop nu geheel naar de andere kant. Hoe zeer ik ook probeer de aanwijzer netjes afgesteld te krijgen kan deze niet verder naar rechts dan op de foto te zien is. Waarschijnlijk hoort dit ook zo te zijn. Het enige dat ik nog kan doen is de aanwijzer proberen uit te lijnen met de frequentie van wat wellicht het bekendste radiostation is van Nederland.

Met de aanwijzer in de richting van 101 FM zet ik de radiofunctie aan en luister of deze overeenkomt. Het eerste dat door mijn hoofdtelefoon klinkt is het nummer 'Never gonna give you up' van Rick Astley wat ik niet zag aankomen. Het lijkt erop dat dit de juiste frequentie is maar aan het einde van het nummer blijkt dit een ander radiostation te zijn. Na wat puzzelwerk weet ik de aanwijzer toch goed afgesteld te krijgen. De behuizing van de walkman kan na een laatste controle dicht geklikt worden.

Het dichtklikken van de walkman is een simpel klusje, de printplaat kon ik van tevoren zo in de onderzijde van de behuizing leggen. Ik druk de Play knop in zodat deze niet in de weg zit en schuif de bovenkant er overheen. Ik kijk nog even goed of er niets klemt of uit de walkman steekt en druk de behuizing dicht. ik hoor de clipjes klikken en kijk nog even rondom of hij inderdaad overal dicht zit.

Nu de walkman weer in elkaar zit plaats ik de testtoon cassette er terug in en plaats twee batterijen in het compartiment. Nu kan ik de snelheid afstellen zonder dat deze alle kanten op schiet.

Het afstellen van de snelheid is een zeer precies klusje, uiteindelijk weet ik de snelheid redelijk stabiel te krijgen, de meter staat nu ingesteld op een schaal van 0,3% (we kijken dan weer naar de onderste rij met nummers op de meter) de snelheid schommelt nu tussen de -0,1% en +0,1% wat zeer netjes is.

Als ik nog een laatste keer kijk naar de fluctuaties lijken deze nog op hetzelfde punt te zitten. Bij een schaal van 1% (zie de bovenste rij met cijfers) geeft deze nog altijd 0,25% aan. Ook bij een nog preciezere verschaling blijft de meter stabiel hangen op dezelfde waarde. Kortom hij fluctueert iets maar blijft binnen die marche stabiel.

Hoewel dit exact dezelfde foto is als aan het begin van de pagina (voor ik aan de reparatie begon) is de walkman weer in perfect werkende staat. Hij kan er voorlopig weer mee vooruit en zal ook zeer binnenkort in gebruik worden genomen, niet door mij althans...

Hij gaat direct de doos in om opgestuurd te worden naar zijn nieuwe eigenaar! Hiermee eindigt deze reparatie en kan ik mijn focus gaan leggen op andere apparaten er is namelijk nog meer dat opgeknapt moet worden.

07 december 2022


Gerelateerde pagina's