De Compact Cassette: Verleden en Heden

21-07-2019

"Niet kijken naar de beperkingen, maar naar wat je allemaal wél kan met het cassettebandje"  

Thomas Baur - eigenaar Bandjesfabriek Lochum Nederland

Mijn eerste cassettebandjes
Mijn eerste cassettebandjes

Het Cassettebandje, het bekendste media dat gebruik maakt van magnetische tape. Uitgebracht in 1962 als medium voor stemopnamen. Misschien minder bekend is dat het een Nederlander was die samen met een Belgisch team het populaire bandje mede heeft uitgevonden, in het Belgische Hasselt ontwikkeld, door Philips.

Door de jaren heen is het bandje flink verbeterd en is te onderscheiden in maar liefst 4 verschillende type tapes (opbouw van de tape zelf).



Verleden

Het was het succes van een 'draagbaar' type bandrecorder dat inspiratie bood voor het ontwikkelen van de cassette. Hoewel de bandrecorder een te groot apparaat was voor de doelen die Philips voor ogen had. Slaagde de heer Lou Ottens erin (vergezeld door een team van Nederlands en Belgische technici), een bandje te ontwikkelen dat aan alle eisen voldeed.
Het moest compact, draagbaar en goedkoop zijn maar tegelijkertijd een degelijk geluidskwaliteit kunnen leveren. Dat laatste was iets waar de compact cassette nog wat tekort schoot maar ook een grote ontwikkeling in zou gaan doormaken.


Een voorbeeld had het team gelukkig al, de geflopte RCA tape cartridge, uitgebracht in 1958. Philips nam contact op met RCA om ideeën op te doen. In de loop der jaren bleef de RCA tape cartridge voorbeeld voor vele ontwikkelingen die de compact cassette zou doormaken. Van schrijfbeveiliging tot het automatisch afspelen van de andere zijde. Allemaal opties die op de RCA cartridge al aanwezig waren! 

Toch was er weinig interesse in het medium toen het aan de pers werd gepresenteerd. 
Er volgden anderzijds wel andere type cassettes die opvallend veel vergelijking hadden met de compact cassette (neem de Elcaset van Sony en de DC International cassette van Grundig).

Om toch de wereldwijde standaard te worden besloot Ottens in 1966 (vergezeld met specialisten) Japan te bezoeken, om daar grote elektronicabedrijven over te halen de Compact cassette te gebruiken in hun apparaten. Aanvankelijk werd het bandje aangeboden vrij van vergoeding voor het gebruik, maar moest wel betaald worden voor het concept van de afspeelapparatuur die nodig was het bandje af te spelen. Giganten als Sony gingen hier niet mee akkoord en dreigden om eigen ontwikkeling samen met Grundig voort te zetten. Uiteindelijk besloot Philips toe te geven aan de eis, zowel cassette als afspeelapparatuur werd vrij van licenties aangeboden voor alle bedrijven die zich bezig hielden met afspeelmedia. Hiermee ging de ontwikkeling in een stroomversnelling.

Hoewel veel bedrijven zich hierna bezig hielden met de ontwikkeling en productie van cassettebandjes en eigen afspeelapparatuur, duurde het tot midden jaren '70 voor ook Amerika overstapte. Hier was namelijk de 8-Track nog lange tijd populair.

Door de matige geluidskwaliteit werden cassettes eerst gebruikt voor stemopnames of 'voice-mails' waar kwaliteit niet van groot belang was. Pas bij het ontwikkelen van betere tape werd muziek op dit medium populairder. Aanvankelijk werden ze geleverd als C60 en C90-cassettes. Het getal refereert naar de totale afspeelduur van een bandje. Later kwamen er zelfs C120 en C180 bandjes op de markt! Dunnere tape maakte het mogelijk deze lengtes te bereiken.


Het succes was niet te stoppen. Nieuwe types tape kwamen op de markt evenals technieken voor gebruik in stereo apparatuur, zoals ruisonderdrukking. Hierdoor steeg het succes nog verder.

Hoewel de cassette het vertrouwde vinyl nooit wist te verstoten uit de markt, was het bij het succes van de (digitale) Compact Disc (CD) dat zowel vinyl als de compact cassette op de achtergrond verdwenen. Het succes kwam hier tot een einde. . .


Allerlei bandjes op een rij, enkele heb ik speciaal besteld, andere spotgoedkoop via kringloopwinkels!

Op hoezen van vinyl werd op den duur ook het bestelnummer van het bandje aangegeven. Vinyl en Cassette bleven allebei jaren populair, tot de CD uitkwam.


Heden

. . . . Nu in het jaar 2019 (wanneer ik dit schrijf) schijnt de Compact Cassette weer populair te worden. Het grootste productiebedrijf in de Benelux bevindt zich in Nederland zelf en produceert weer bandjes met de dozen vol. Zowel opneembaar als vooraf opgenomen.
Ook in Amerika groeit de vraag naar bandjes al jaren en grote elektronicawinkels bieden weer voorzichtig afspeelapparaten aan met een cassetterecorder erin (hier nog niet over uitgesproken). 

Grafiek vanuit de Website Discogs, hier de Link naar het bijbehorend artikel.

Vinyl is nooit echt uitgestorven en de opmars is duidelijk zichtbaar met zelfs een scherpe piek die de oude overstijgt! Die van de cassette toont een ander verhaal. Ergens 2005 was het bandje zo goed als verdwenen, maar is nu volgens deze grafiek zo goed als terug.

Althans deze grafiek is gebaseerd op gegevens van de website Discogs zelf. Nieuwe muziekalbums die op cassette worden uitgebracht bevatten overigens veelal progressieve muziek en zijn vaak gericht op de echte verzamelaars. Albums met populaire muziek van 'nu' of toen moeten we hierop nog tegenkomen. Bandjes geproduceerd in de jaren 70 en 80 zijn vaak het luisteren niet meer waard, deze werden niet alleen goedkoop gefabriceerd maar zijn ook oud en hebben veel geluidskwaliteit verloren.

Dat het bandje weer populair wordt, zou volgens velen liggen aan de charme die er aan vast hangt, ook wordt gezegd dat het idee je muziek fysiek vast te kunnen houden iets is wat mensen als prettig ervaren (kan me er stiekem wel in verplaatsen). Uiteraard wordt nostalgie als hoofdreden genoemd, dit zie je overigens terug in allerlei producten die vandaag de dag te vinden zijn. Ikzelf denk dat het vertonen van het bandje in populaire films en series ook aandeel heeft in de hele opmars of 'hype'.

Cassettes zo ver de camera reikt (was niet ver eigenlijk). Maar hier een aantal nieuwe bandjes die ik een paar jaar geleden gekocht heb via de bandjesfabriek. De prijs was schappelijk voor de oplage die ik besteld had. Je ziet hier dan ook Ferro-bandjes, deze bevatten het goedkoopste type tape dat er beschikbaar was/is. In de loop der jaren wisten bedrijven de kwaliteit hiervan drastisch te verbeteren, waardoor moderne bandjes van dit type nog best goed te doen zijn.

Over de hele opmars heb ik echter geen mening. Ik mag zelf dan in 2007 begonnen zijn maar heb de cassette (en tape in het algemeen) pas in 2013 weer serieus opgepakt, toevallig tijdens de opmars. Ben er zelf dus ook deel van. Het enige wat mij wel interesseert is hoe de markt er op inspeelt, tot nu toe bevalt het me niet...

Cassetterecorders bijvoorbeeld, komen terug maar ze zijn verre van goed, ditzelfde heb ik al ervaren met een 'dure' platenspeler van een elektronicagigant die waardeloos was. Dit probleem zie ik helaas nu terug bij het bandje. Ik had gelukkig al geleerd en ben voor de echte oude meuk gegaan. De verkoop van nieuwe dure rommel zal de populariteit van het bandje in de toekomst niet veel goeds kunnen doen.

Twee krantenartikels over cassettes, links van 14 januari 2019, met informatie over de bandjesfabriek in Nederland. Rechts een nog ouder krantenartikel uit augustus 2013, het bandje bestond toen 50 jaar, er wordt verwezen naar pagina 10 maar die heb ik niet. Ze hangen beiden op mijn koelkast. Je kunt er op klikken als je ze wilt lezen.

Wat ik nu hoop voor de toekomst van het bandje:

Dat deze weer populair genoeg wordt zodat ze nieuwe cassettes van goede kwaliteit maken. Op het moment zijn er alweer nieuwe Chroom bandjes op de markt welke veel beter zijn dan Ferro. Dus ze zijn goed op weg.

De hele hype erachter boeit me dus niet zo veel, maar het is leuk als het weer echt populair wordt, het nadeel alleen is dat echt goede (oude) cassettedecks en walkmans verschrikkelijk duur zijn geworden dat is echt enkele jaren!

Hoewel we met moderne technieken nu veel betere apparaten kunnen ontwikkelen blijft het voor nu bij 'duurkoop', wegwerpartikelen die je voor een te hoge prijs in top winkelketen ziet.

Als afsluiter een collage van verschillende goeie en merkwaardige bandjes uit mijn collectie.