Mijn ervaring met Bandrecorders

11-08-2019

Oeps...
Oeps...

Deze blog gaat over mijn ervaringen met bandrecorders, ik heb er ondertussen een aantal in mijn handen gehad en er veel van geleerd, het lijkt me leuk wat ervaringen te delen.

Er zijn om te beginnen veel verschillende (goede) merken op de markt geweest waaronder: Technics, Pioneer, Teac en nog meer. Maar Akai heeft toch mijn voorkeur hierin.

Mijn eerste bandrecorder is een Akai (hierboven te zien) en heb die traditie voortgezet. Het zijn geen Topmodellen maar zijn degelijk en betrouwbaar, onderdelen zijn nog redelijk voor handen en de instapkosten zijn ook niet overdreven.

Toch is een bandrecorder een duur en ingewikkeld medium om mee te werken.

Banden en lege spoelen zijn vaak niet goedkoop.
Je kunt ze scoren in kringloopwinkels of tijdens rommelmarkten, maar zijn vaak slecht van kwaliteit of erger, de tape breekt als je ze probeert te gebruiken.

Ik heb uiteindelijk via een 2e-hands website voor een nog redelijk bedrag nieuwe banden kunnen kopen.
Hier een gloednieuwe 40 jaar oude band

En hier eentje die nog tien jaar ouder is, dit is overigens ook een gebruikte.

Het meeste banden die je tegenkomt zijn 'Ferro' (ijzeroxide) banden, er zijn betere kwaliteiten maar die zul je niet snel tegenkomen tenzij je hiervoor het internet raadpleegt. Door de jaren heen kan het voorkomen dat de coating los laat, waardoor de bandkwaliteit snel achteruit gaat. "Shedden" (vervellen) noemen ze dit letterlijk.

Tot slot zijn sommige zo ver dat ze in je handen uit elkaar vallen of continu breken tijdens afspelen.
Uiteraard is leeftijd de grootste boosdoener, vochtige zolders en kelders de tweede.

Slecht opgerolde banden kunnen last krijgen van slip, dit levert niet direct permanente schade op aan je band maar beïnvloed wel de afspeelkwaliteit. Dit omdat de band continu strak moet worden getrokken en hierdoor stotterend afspeelt. Ook worden banden plakkerig (mogelijk door vocht). Dit hoor je door je muziek heen en klinkt alsof er iemand met zijn nagels over een krijtbord strijkt. Soms loopt de band hierdoor zelfs vast.

Een mooi voorbeeld van dit geluid heb ik mogen ervaren met een cassettebandje:

Er zijn technieken om een band weer even gangbaar te maken, maar beschouw hem als verloren. Als je een band hebt die ook maar een beetje plakkerig wordt kan je gegarandeerd worden dat het erger wordt! Digitaliseer daarom belangrijke banden bij de eerste keer dat je ze afspeelt. De technieken die hem tijdelijk werkend kunnen maken zijn ingewikkeld. Één van deze technieken noem je 'Baking' (letterlijk bakken) je bakt er dan zoveel mogelijk vocht uit over een lang tijdsbestek, dit is een tijdrovend proces en is zelden een permanente (of goed werkende) oplossing. Doe dit dan ook niet zelf en ga hiervoor naar iemand die kennis heeft van deze technieken (ook ik ga het daar niet op wagen, teveel moeite).

Akai 4000DS MKII
Akai 4000DS MKII

Zie hier mijn voormalig trots! Een onverwoestbare Akai voor €30 op een lokale rommelmarkt gescoord! Ergens in 2013.

Het opzetten van een band is een hele puzzel, je moet de tape met de hand door verschillende delen voeren en hem op de andere band omspoelen, dat laatste is een kunstje dat je moet leren.

Zicht op de koppen zonder de kap. de Tape loopt langs drie koppen, van links naar rechts: De Wis, Opname en Afspeel-kop. Deze moet je regelmatig schoonmaken om goede kwaliteit te houden, en je banden niet overmatig te laten slijten.

Dit krijg je als je slechte banden afspeelt, je kunt dan je koppen na elke speelbeurt schoonmaken. Hetzelfde gebeurt ook bij nieuwe banden, maar vaak een enkele keer bij het 'inspelen'. De geluidskwaliteit gaar hard achteruit bij vieze koppen.
Ik gebruik 96% Alcohol (ketonatus) en wattenstaafjes, ga dan ook de andere delen langs waar de tape mee in contact komt.

Het is misschien niet goed te zien, maar de vorige eigenaar was een roker. Ik heb de voorplaat een paar jaar geleden goed schoon gemaakt hier zaten plakband resten op. De knoppen waren gewoonweg vies door aangekoekt vuil.


Ik heb de binnenzijde (hieronder te zien) gecontroleerd, de riemen zijn nog goed, Het mechanisme is in orde, de rubberen wielen zijn niet uitgedroogd. Zelfs de 'tikkenteller" links-onder werkt goed. Er is niets op aan te merken. Ik heb veel geluk gehad met dit apparaat.

Er is één verborgen mankement die ik hier aangeef met de rode pijl. Veel Akai machines delen dit probleem. Er zitten gegoten aluminium elementen in, na een jaar of 40 kunnen die gaan scheuren. Deze heeft al kleine scheurtjes.

Als ze afbreken werkt het apparaat niet meer. De enige oplossing die ik tot nu toe gevonden heb is door ze na te maken van hardhout! Het schijnt niet makkelijk te zijn.

Ik heb er uiteindelijk veel banden mee opgenomen en afgespeeld. Het is altijd een pronkstuk geweest bij de collectie maar na 6 jaar heb ik er afscheid van genomen.

Nog wat bonusfoto's uit de handleiding.

'Exploded Views' zoals ze deze weergaven noemen, vind ik fantastisch om te zien.


 
Met de Akai 4000DS MKII, ingeruild komen we aan bij dit model:

Akai X201D
Akai X201D

Zie hier de moderne variant! Drie verschillende snelheden, twee motoren  en de mogelijkheid automatisch de B-kant af te spelen. Ook de geluidskwaliteit is er op vooruit gegaan.

Ik heb hem van een kennis gekregen nadat hij 'kapot' was gegaan, uiteindelijk bleek het om iets simpels te gaan, ik mocht hem alsnog houden maar besloot daarop mijn oude aan hun te geven.


Een groot deel van het filmpje hieronder is zonder geluid, het laatste stukje met.

Ik heb hem schoon gemaakt, delen opnieuw gesmeerd en een nieuwe voorplaat gegeven.
Nieuwe riemen heeft hij niet nodig. Hij paste bij het schrijven van deze blog alleen niet in mijn audio rek dus heeft een tijdje in opslag moeten wachten. Verder werkt hij dus perfect, alleen de VU-meter deed op het filmpje even raar.


Hieronder nog wat schema's, geen exploded views meer, maar wel duidelijk geïllustreerd.

Het elektrisch schema is ook iets om naar te kijken. Ze komen vaak goed van pas.

Ik heb ook nog de prachtige Akai 1710W staan!


Akai 1710W
Akai 1710W

Hier dan maar het hele apparaat, deze ziet er voor zijn leeftijd van ruim 50 jaar oud nog goed uit. Een keer oppoetsen zou alleen geen kwaad kunnen. 

Ik heb deze gekregen van een kennis samen met een 8-Track recorder. Hij werkt momenteel niet en ik moet er nog eens goed voor gaan zitten, het is namelijk een bandrecorder op vacuümbuizen.

Hier een impressie (geplukt van het internet) van hoe hij eruit ziet in volle glorie. Zijn geluidskwaliteit schijn niet verkeerd te zijn. Muziek opnemen vanaf het apparaat wordt wel afgeraden. Dit model heeft overigens ook een ingebouwde versterker en speakers!
De speakers zitten in de zijkant, met de metalen platen die je ziet kun je het geluid richten.




Ik heb hem al eens uit elkaar gehaald voor inspectie, maar had toen niet veel tijd en miste nog de nodige ervaringen, dus staat hij voor nu in opslag. Toch heb ik er vertrouwen in dat ik het opgelost krijg, heb op internet al veel gelezen over het model, onderdelen zijn ook nog verkrijgbaar.

Hier presenteer ik u de vacuümbuizen!

Als ik de spanning erop zet zie ik de buisjes gloeien, dit is goed nieuws!
De luidsprekers hoor ik ook een beetje kraken, dit betekent in ieder geval dat ook die het doen.
De motor komt niet op gang, de staat van het mechanisme en de riemen weet ik niet meer.

Hij is van binnen ook erg stoffig, ik zal hem eens goed moeten schoonmaken.
Het mooiste moet alleen nog komen, dit zie je pas als ik het licht uit doe.







'Ahum' Hier presenteer ik u opnieuw de vacuümbuizen!

Een flink verschil als je ze nu ziet. Hoewel ik de foto niet heb bewerkt, heb ik wel mijn camera-instellingen erop aangepast. Zo duurde het maken van de foto 15 seconden. Hiermee vang je meer licht op dan met een normale foto. Als ze echt zo helder zouden gloeien, zou ik dekking zoeken. Het blauwe licht dat je ziet zijn elektronen die van de kathode naar de anode schieten. Je ziet letterlijk de elektriciteit vloeien.

Omdat dit apparaat ouder is dan de hiervoor getoonde, staat de handleiding weer vol met uitgebreide illustraties. Ik laat ze hier niet eens allemaal zien.

Als je interesse hebt in handleidingen raad ik je HiFi Engine aan. Je moet een account aanmaken maar dit kost niets, je vind hier handleidingen voor haast alle oude apparaten evenals nieuwe. Ik heb bijna al mijn handleidingen daar vandaan.

Genoeg over mijn Akai verzameling, ik heb in het verleden al vaker geknutseld aan bandrecorders. Hier een stapel van drie haast identieke Philips machines.

De foto heb ik gemaakt toen ik bij een goede kennis ging proberen er eentje werkend te krijgen. Donoren had ik in ieder geval genoeg.

Het resultaat. De N4504 in hernieuwde glorie.


Hieronder dan een klein stukje over de banden.

Kunststof spoelen met een nieuwe coating.

Metalen spoel, deze heb ik uit elkaar gehaald en verschillende coatings gegeven.

Banden geef ik vaak nog een extra behandeling, haal ze uit elkaar als dit kan en maak ze schoon. Tot slot geef ik enkele een mooie coating. Sommige mensen zouden het zonde vinden dat ik vrij speciale banden 'verpest' maar ik heb daar maling aan. Bovendien verniel ik niet al het kostbare, ik maak het alleen mooier ;)

Ik heb een voorkeur naar metalen banden. Deze zijn alleen moeilijk te krijgen en duur. Ik heb een ruilhandel opgestart met dezelfde kennis, hij geeft mij metalen banden als hij ze krijgt, ik geef hem er goeie kunststof banden voor terug.


Als afsluiter kom ik nog even terug op de 10" banden. Je hebt ze in allerlei formaten maar voor de 10" banden heb je een andere bandrecorder nodig. Deze hebben ook nog een speciale adapter nodig. Hieronder enkele 10" bandrecorders.

Ik weet niet of ik ooit ga voor zo een formaat bandrecorder. Ze zijn ontiegelijk duur in aanschaf, onderdelen zijn duur, spoelen zijn duur, tape is duur zelfs de adapter is onnodig duur! Ik vermoed dat de prijs bij veel dingen wordt opgeschaald omdat er altijd vraag naar is.

Uiteindelijk zijn ze wel een oogvanger! Het is één van de grootste audioapparaten die ooit is uitgebracht voor thuisgebruik. De afspeelduur van een enkele band kan oplopen tot 6 uur op een nog normale afspeelsnelheid. Maar dit verdubbelt bij de laagste snelheid al is de kwaliteit dan niet geschikt meer voor muziekopnamen.

De kwaliteit van de machines is vaak zeer goed, mits ze goed zijn onderhouden.
De afspeelkwaliteit is ook zeker om over te spreken, als je een goed gekalibreerd apparaat gebruikt in combinatie met goed opgenomen banden is geluid moeilijk te onderscheiden van digitaal.

Voor nu laat ik het hierbij, Hieronder een link naar de informatiepagina van de bandrecorder, hier ga ik nog een stuk dieper in op de werking en bediening van het apparaat, evenals tips om hem in goede conditie te houden.

Bedankt voor het lezen!


Gerelateerde pagina's